Татарский на каждый день

Рассказал о переселении сибирских татар в Османскую империю — «Бегущие к свету»

Наследство Анвара ходжи

Близкий родственник моего мужа Анвар Йылдырым написал повесть на турецком языке, в которой рассказал о переселении сибирских татар в Османскую империю — «Бегущие к свету». Мне посчастливилось учиться у него чтению Корана, беседовать с ним о религии. В августе 2013 года он взял с меня слово, что я переведу эту книгу на русский язык, чтобы сибирские татары, живущие в России (мәмләкәттә), узнали о том, каким был путь их предков-переселенцев, что пережито ими, как в Центральной Анатолии образовалась татарская деревня Решадие (сейчас — Богруделик). Уезжая из Сибири в ноябре 1907 года, они расставались со своими родными навсегда. Десятилетиями обменяться короткими новостями можно было только через очень редкие письма...

Весной я закончила перевод и редактуру, а летом издала эту книгу.

Мне бы очень хотелось, чтобы Әнвәр тәтә (так мы в семье называли автора этой повести) добавил свои строки в предисловие. Но его нет рядом (урыны җәннәтә булсын), поэтому приведу здесь фрагмент из его книги:

«Сказав "бисмилла", я предстаю перед вами. За все возможные ошибки прошу прощения у Аллаха и, надеясь на великодушие читателей, начинаю...»

Благодарю моего мужа Огузхана (Ogzhn Yldrm) и моих родителей за вдохновение и поддержку, Сами Йылдырым (Sami Yildirim), Дамира и Лейлу Залялетдиновых (Книжный дизайн Дамира Залялетдинова), Алию Сабитову (@aliyas.disign), типографию OneBook (onebook.ru) за участие в создании книги.

#бегущиексвету

•

Әнвәр хуҗаның мирасы

Иремнең якын туганы Әнвәр Йылдырым Себер татарларының Осман империясенә күчүе турында төрекчә китап язды — «Яктылыкка йөгергеннәр». Миңа Әнвәр хуҗадан Коръән укып өйрәнү, аның белән дин турында сөйләшүләр насыйп булды, Әлхамдулиллаһ. 2013 елның август аенда ул миннән шушы китапны рус теленә тәрҗемә итү турында сүз алды, мәмләкәттә яшәүче татарларның — аларның аталарының, туганнарының ничек күченгәннәрен, чит җирләрдә ничек яшәгәннәрен, Үзәк Анатолияда татар авылы Решадиенең (безнең көннәрдә — Бөгрүделик) ничек барлыкка килгәнен белсеннәр өчен. 1907 елда Себердән киткәч, алар якыннары белән мәңгелеккә аерылганнар, сирәк язылган кыска хатлар аша гына хәбәрләшкәннәр.

Агымдагы елның язында тәрҗемә һәм мөхәррир эшләре бетердем һәм җәен Әнвәр хуҗаның китабы дөнья күрде.

Хәзерге минутларда бик зур теләгем — бу китаптагы кереш сүзенә Әнвәр тәтәнең дә үз юлларын кушуы. Ләкин ул яныбызда юк (урыны җәннәтә булсын). Шуңа күрә аның китабыннан бер фрагмент китерәм:

«Бисмилла әйтеп, каршыгызга чыгам. Яңгылыш булган хаталар өчен Алладан гафу үтенәм һәм укучыларымның миһербанлыгына өметләнеп, башлыйм...»

Илһам һәм һәртөрле ярдәм өчен, җаным, ирем Огузханга һәм әти-әниемә, китап төзүдә катнашучы Сами Йылдырымга, Дамир һәм Ләйлә Залялетдиновларга, Әлия Сабитовага һәм OneBook типографиясенә рәхмәт белдерәм.

•

Enver Hoca’nın Mirası

Eşimin yakın akrabası Enver Yıldırım, Sibirya Tatarlar’ının Osmanlı İmparatorluğuna göç edişleri hakkında Türkçe kitap yazdı: "‎Işığa koşanlar"‎. Bana kendisinden Kur'an-ı Kerim okumak ve öğrenmek, din dersi almak nasip oldu, Elhamdülillah. Ağustos 2013 yılında bu kitabı Rusça’ya çevirmem için benden bir söz aldı: memlekette (yani Sibirya’da) yaşayan Tatarların muhacir atalarının göç serüveni, yabancı yerlerde yaşadıklarını, Anadolu’da bir Tatar köyü Reşadiye’nin (Böğrüdelik) kuruluşunu öğrenmeleri için. Kasım 1907 yılında onlar Sibirya’dan giderken yakınlarından sonsuza dek ayrıldılar. Uzun yıllar boyunca birbirlerinin haberlerini sadece gönderebildikleri kısa ve nadir mektuplarla aldılar...

Baharda tercüme ve editörlük işini bitirdim, bu yaz kitabı bastırdım.

İsterdim ki, Enver dede de önsöze öz satırlarını eklesin. Ama yanımızda değil (mekânı cennet olsun). Bu yüzden burada kitabından bir kesit paylaşmak istiyorum:

""Bismillah" diyerek çıktım karşınıza. Rabbim’in sonsuz rahmetine ve siz okuyucuların engin hoşgörüşüne sığınarak başlıyorum…"